मला समजलेली गीता
राजविद्याराजगुह्य योग असे ह्या अध्यायाचे नाव असून त्यात 34 श्लोक आहेत.
श्री भगवानुवाच
इदं तु ते गुह्यतमं प्रवक्ष्याम्यनसूयवे।
ज्ञानं विज्ञानसहितं यज्ज्ञात्वा मोक्ष्यसेऽशुभात्।।9.1।।
श्रीभगवानुवाच – अनसूयवे ते इदम्‌ गुह्यतमम्‌ विज्ञान-सहितम्‌ ज्ञानम् तु प्रवक्ष्यामि यत्‌ ज्ञात्वा अशुभात्‌ मोक्ष्यसे।
श्रीभगवानुवाच –
अनसूयवे
अनसूय ईर्ष्या नसलेला
सूर्क्ष्यति सूर्क्ष्य धातू ईर्ष्या करणे
ते तुला
इदम्‌ हे
गुह्यतमम्‌ गूढ असे
गुह धातू लपवणे
विज्ञान-सहितम्‌
वि +ज्ञान विशेष ज्ञान
ज्ञानम्
तु नक्कीच
प्रवक्ष्यामि सांगत आहे
प्र +वच् धातू बोलणे
यत्‌ जे
ज्ञात्वा माहिती असणे
अशुभात्‌
शुभ् धातू शोभणे
मोक्ष्यसे। मुक्ति मिळेल
मुच् धातू मुक्त करणे
ह्या अध्यायाचे नाव राजविद्याराजगुह्य म्हणजे सर्व प्रकारच्या रहस्यांमधील सर्वश्रेष्ठ असे रहस्य. कोणतेही रहस्य ज्या व्यक्‍तीसमोर प्रकट करायचे असते, त्याची तशी पात्रताही असावी लागते.
नवव्या अध्यायाच्या पहिल्याच श्लोकात ही पात्रता भगवंतांनी स्पष्ट केलेली आहे. जो असुयारहित, दोषदृष्टीरहित आहे, त्याला ही राजविद्या आणि राजगुह्य सांगितले जाते.
खरे तर संपूर्ण गीतेमध्येच राजविद्या म्हणजेच ब्रह्मविद्या सांगितलेली असली तरी या अध्यायात भगवंतांनी स्वतःच ‘मी राजविद्या सांगतो’ असे म्हटलेले असल्याने त्याला एक वेगळे महत्त्व आहे!
महाभारतात श्रीकृष्ण आणि अर्जुनाचे अनेक प्रकारचे नाते आहे जसे आतेमामे भावंड, अर्जुनाचे सुभद्रेशी लग्न, श्रीकृष्ण अर्जुनाचा सखा, सारथी आणि गुरू. इतक्या विविध प्रकारच्या नात्यांच्या पार्श्वभूमीवर श्रीभगवानकृष्ण अर्जुनाला असे म्हणत आहेत की तुला माझ्या प्रती अजिबात इर्षेची भावना नाही. इथे अनसूयवे हा शब्द फारच महत्वाचा ठरतो.
‘श्रद्धावान लभते ज्ञानम्’ आणि ‘संशयात्मा विनश्यति’ हे तर सर्वश्रुत आहेच.
ह्या श्लोकात श्रीभगवानकृष्ण असे म्हणतात की
तुला माझ्या बद्दल असूया नसल्याने,
मी तुला गूढ असे विशेष ज्ञान सांगतो जे जाणून घेतल्यानंतर तुला अशुभ अशा (पापी, दुःखाने भरलेल्या) संसारातून मुक्ति मिळेल.
शेअर करा..
अतिशय सुंदर.. सर्व अध्यायांचे विश्लेषण वाचायला नक्की आवडेल.
🙏🙏